Surah Al-Mumtahanah
بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَّخِذُوْا عَدُوِّيْ وَعَدُوَّكُمْ اَوْلِيَاۤءَ تُلْقُوْنَ اِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوْا بِمَا جَاۤءَكُمْ مِّنَ الْحَقِّۚ يُخْرِجُوْنَ الرَّسُوْلَ وَاِيَّاكُمْ اَنْ تُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ رَبِّكُمْۗ اِنْ كُنْتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِيْ سَبِيْلِيْ وَابْتِغَاۤءَ مَرْضَاتِيْ تُسِرُّوْنَ اِلَيْهِمْ بِالْمَوَدَّةِ وَاَنَا۠ اَعْلَمُ بِمَآ اَخْفَيْتُمْ وَمَآ اَعْلَنْتُمْۗ وَمَنْ يَّفْعَلْهُ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاۤءَ السَّبِيْلِ١
Yā ayyuhal-lażīna āmanū lā tattakhiżū ‘aduwwī wa ‘aduwwakum auliyā'a tulqūna ilaihim bil-mawaddati wa qad kafarū bimā jā'akum minal-ḥaqq(i), yukhrijūnar-rasūla wa iyyākum an tu'minū billāhi rabbikum, in kuntum kharajtum jihādan fī sabīlī wabtigā'a marḍātī tusirrūna ilaihim bil-mawaddah(ti), wa ana a‘lamu bimā akhfaitum wa mā a‘lantum, wa may yaf‘alhu minkum faqad ḍalla sawā'as-sabīl(i).
[1]
Hei wong-wong Yên beriman, nano angsal niko ngembil musuh-Kulo serto musuh niko dades rencang-rencang setio Yên niko sampîke kepado wong-wong niku (kabar- kabar Muhammad), kerno raso kasî sayang; Padohal selesernyo wong-wong niku sampun ingkar kepado keleseran Yên rawû kepado niko, wong-wong niku ngûsîr Rasul serto (ngûsîr) niko kerno niko beriman kepado Allah, Tuhan niko. kalu niko selesenyo metu peranti bejihad di jalan-Kulo serto ngerunut keridhoan-Kulo (nano angsal niko bedamel ma’niku). Niko ngesung wikan secaro resio (kabar-kabar Muhammad) kepado wong-wong niku, kerno raso kasî sayang. Kulo wikan nian napi Yên niko singitke serto napi Yên niko nyatoke. serto sinten saos di antaro niko Yên namelkenyo, dades selesernyo dio sampun teseset dari jalan Yên lûrûs.
اِنْ يَّثْقَفُوْكُمْ يَكُوْنُوْا لَكُمْ اَعْدَاۤءً وَّيَبْسُطُوْٓا اِلَيْكُمْ اَيْدِيَهُمْ وَاَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوْۤءِ وَوَدُّوْا لَوْ تَكْفُرُوْنَۗ٢
Iy yaṡqafūkum yakūnū lakum a‘dā'aw wa yabsuṭū ilaikum aidiyahum wa alsinatahum bis-sū'i wa waddū lau takfurūn(a).
[2]
Kalu wong-wong niku nangkep niko, niscayo wong-wong niku betindak sebagî mûsû peranti niko serto ngelepaske tangan serto lida wong-wong niku kepado niko ngên nyakiti (niko); serto wong-wong niku ayun supayo niko (mantû'’) kafîr.
لَنْ تَنْفَعَكُمْ اَرْحَامُكُمْ وَلَآ اَوْلَادُكُمْ ۛيَوْمَ الْقِيٰمَةِ ۛيَفْصِلُ بَيْنَكُمْۗ وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِيْرٌ٣
Lan tanfa‘akum arḥāmukum wa lā aulādukum yaumal-qiyāmati yafṣilu bainakum, wallāhu bimā ta‘malūna baṣīr(un).
[3]
Sanak kadang serto budak-budak niko sesios kali nano bemanfaat peranti niko pado dinten kiamat. Dio ayun misake antaro niko. serto Allah Maha ningali napi Yên niko damelke.
قَدْ كَانَتْ لَكُمْ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِيْٓ اِبْرٰهِيْمَ وَالَّذِيْنَ مَعَهٗۚ اِذْ قَالُوْا لِقَوْمِهِمْ اِنَّا بُرَءٰۤؤُا مِنْكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ۖ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاۤءُ اَبَدًا حَتّٰى تُؤْمِنُوْا بِاللّٰهِ وَحْدَهٗٓ اِلَّا قَوْلَ اِبْرٰهِيْمَ لِاَبِيْهِ لَاَسْتَغْفِرَنَّ لَكَ وَمَآ اَمْلِكُ لَكَ مِنَ اللّٰهِ مِنْ شَيْءٍۗ رَبَّنَا عَلَيْكَ تَوَكَّلْنَا وَاِلَيْكَ اَنَبْنَا وَاِلَيْكَ الْمَصِيْرُ٤
Qad kānat lakum uswatun ḥasanatun fī ibrāhīma wal-lażīna ma‘ah(ū), iż qālū liqaumihim innā bura'ā'u minkum wa mimmā ta‘budūna min dūnillāh(i), kafarnā bikum wa badā bainanā wa bainakumul-‘adāwatu wal-bagḍā'u abadan ḥattā tu'minū billāhi waḥdahū illā qaula ibrāhīma li'abīhi la'astagfiranna laka wa mā amliku laka minallāhi min syai'(in), rabbanā ‘alaika tawakkalnā wa ilaika anabnā wa ilaikal-maṣīr(u).
[4]
Selesernyo sampun wênten suri toladan Yên saé peranti niko pado Ibrahim serto wong-wong Yên besami dengên dio; sewaktu wong-wong niku bekelap kepado kaum wong-wong niku: "Selesernyo kame’ belepas awa' dari niko daripado napi Yên niko semba selian Allah, kame’ ingkari (kekafîran) niko serto sampun nyato antaro kame’ serto niko pemûsûan serto kebencian buat selambat-lambatnyo sampî niko beriman kepado Allah saos.Kacowali Kelapan Ibrahim kepado bapaknyo 1029 : "Selesernyo kulo ayun mohonke ampunan peranti niko serto kulo nano angsal nola’ sesios jugo dari niko (siksoan) Allah". (Ibrahim bekelap): "Ya Tuhan kame’ cuman kepado nikola kame’ betawakkal serto cuman kepado nikola kame’ betobat serto cuman kepado Nikola kame’ mantû'’”.
1029) Nabi Ibrahim perna nedo ampunan peranti bapaknyo yên musyrik kepado Allah: niki nano angsal ditiru, kerno Allah nano ngeleserkenyo wong mukmin nedoke ampunan peranti wong-wong kafîr (tingal surat An Nisa ayat 48: wikan bahwo wong-wong niku (nian-nian) beriman mako nano angsal niko mantu’ke wong-wong niku kepado (domik-domiknyo) wong-wong kafîr. Wong-wong niku nano halal peranti wong-wong kafîr niku serto wong-wong kafîr niku nano halal pulo peranti wong-wong niku. serto sungkela kepado (domik domik) wong-wong niku, mahar Yên sampun wong-wong niku bayar. serto nano bedoso niko ngawîni wong-wong niku napibilo niko bayar kepado wong-wong niku maharnyo. serto nano angsal niko tetep becekel pado tali (pekawînan) dengên betino-betino kafîr; serto ayunla niko nedo mahar Yên sampun niko bayar; serto ayunla wong-wong niku nedo mahar Yên sampun wong-wong niku bayar. Ma’ nikula hukum Allah Yên ditetepke-Nyo di antaro niko. serto Allah Maha wikan jugo Maha Bijaksano.
رَبَّنَا لَا تَجْعَلْنَا فِتْنَةً لِّلَّذِيْنَ كَفَرُوْا وَاغْفِرْ لَنَا رَبَّنَاۚ اِنَّكَ اَنْتَ الْعَزِيْزُ الْحَكِيْمُ٥
Rabbanā lā taj‘alnā fitnatal lil-lażīna kafarū wagfir lanā rabbanā, innaka antal-‘azīzul-ḥakīm(u).
[5]
"Ya Tuhan kame’, nano angsal Niko dadeske kame’ (sasaran) fitna peranti wong-wong kafîr. serto ampunila kame’ Ya Tuhan Kame’. Selesernyo Nikola Yên Maha Pekaso jugo Maha Bijaksano".
لَقَدْ كَانَ لَكُمْ فِيْهِمْ اُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَنْ كَانَ يَرْجُوا اللّٰهَ وَالْيَوْمَ الْاٰخِرَۗ وَمَنْ يَّتَوَلَّ فَاِنَّ اللّٰهَ هُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيْدُ ࣖ٦
Laqad kāna lakum fīhim uswatun ḥasanatul liman kāna yarjullāha wal-yaumal-ākhir(a), wa may yatawalla fa'innallāha huwal-ganiyyul-ḥamīd(u).
[6]
Selesernyo pado wong-wong niku (Ibrahim serto umatnyo) wênten teladan Yên saé peranti niko; (ya’niki) peranti wong-wong Yên ngarep (pahalo) Allah serto (keselametan pado) dinten sesampun niku. serto sinten saos Yên melengos, dades selesernyo Allah Dio-la Yên Maha Sugê jugo Maha Tepuji.
۞ عَسَى اللّٰهُ اَنْ يَّجْعَلَ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَ الَّذِيْنَ عَادَيْتُمْ مِّنْهُمْ مَّوَدَّةًۗ وَاللّٰهُ قَدِيْرٌۗ وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ٧
‘Asallāhu ay yaj‘ala bainakum wa bainal-lażīna ‘ādaitum minhum mawaddah(tan), wallāhu qadīr(un), wallāhu gafūrur raḥīm(un).
[7]
Mudah-mudahan Allah mûncûlke kasî sayang antaro niko dengên wong-wong Yên niko musuhi di antaro wong-wong niku. serto Allah wêntenla Maha Kuaso. serto Allah Maha Pengampun jugo Maha Penyayang.
لَا يَنْهٰىكُمُ اللّٰهُ عَنِ الَّذِيْنَ لَمْ يُقَاتِلُوْكُمْ فِى الدِّيْنِ وَلَمْ يُخْرِجُوْكُمْ مِّنْ دِيَارِكُمْ اَنْ تَبَرُّوْهُمْ وَتُقْسِطُوْٓا اِلَيْهِمْۗ اِنَّ اللّٰهَ يُحِبُّ الْمُقْسِطِيْنَ٨
Lā yanhākumullāhu ‘anil-lażīna lam yuqātilūkum fid-dīni wa lam yukhrijūkum min diyārikum an tabarrūhum wa tuqsiṭū ilaihim, innallāha yuḥibbul-muqsiṭīn(a).
[8]
Allah nano ngelarang niko peranti bedamel saé serto belaku adîl tehadep wong-wong Yên nano merangi niko kerno igamo serto nano (pulo) ngûsîr niko dari negeri niko. Selesernyo Allah nemeni wong-wong Yên belaku adîl.
اِنَّمَا يَنْهٰىكُمُ اللّٰهُ عَنِ الَّذِيْنَ قَاتَلُوْكُمْ فِى الدِّيْنِ وَاَخْرَجُوْكُمْ مِّنْ دِيَارِكُمْ وَظَاهَرُوْا عَلٰٓى اِخْرَاجِكُمْ اَنْ تَوَلَّوْهُمْۚ وَمَنْ يَّتَوَلَّهُمْ فَاُولٰۤىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ٩
Innamā yanhākumullāhu ‘anil-lażīna qātalūkum fid-dīni wa akhrajūkum min diyārikum wa ẓāharū ‘alā ikhrājikum an tawallauhum, wa may yatawallahum fa'ulā'ika humuẓ-ẓālimūn(a).
[9]
Selesernyo Allah cuman ngelarang niko dadeske sebagî rencang niko wong-wong Yên merangi niko kerno agami serto ngûsîr niko dari negeri niko serto nolong (wong lian) peranti ngusir niko. serto sinten saos dadeske wong-wong niku sebagî rencang, mko wong-wong niku, nikula wong-wong Yên zalim.
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْٓا اِذَا جَاۤءَكُمُ الْمُؤْمِنٰتُ مُهٰجِرٰتٍ فَامْتَحِنُوْهُنَّۗ اَللّٰهُ اَعْلَمُ بِاِيْمَانِهِنَّ فَاِنْ عَلِمْتُمُوْهُنَّ مُؤْمِنٰتٍ فَلَا تَرْجِعُوْهُنَّ اِلَى الْكُفَّارِۗ لَا هُنَّ حِلٌّ لَّهُمْ وَلَا هُمْ يَحِلُّوْنَ لَهُنَّۗ وَاٰتُوْهُمْ مَّآ اَنْفَقُوْاۗ وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ اَنْ تَنْكِحُوْهُنَّ اِذَآ اٰتَيْتُمُوْهُنَّ اُجُوْرَهُنَّۗ وَلَا تُمْسِكُوْا بِعِصَمِ الْكَوَافِرِ وَسْـَٔلُوْا مَآ اَنْفَقْتُمْ وَلْيَسْـَٔلُوْا مَآ اَنْفَقُوْاۗ ذٰلِكُمْ حُكْمُ اللّٰهِ ۗيَحْكُمُ بَيْنَكُمْۗ وَاللّٰهُ عَلِيْمٌ حَكِيْمٌ١٠
Yā ayyuhal-lażīna āmanū iżā jā'akumul-mu'minātu muhājirātin famtaḥinūhunn(a), allāhu a‘lamu bi'īmānihinna fa'in ‘alimtumūhunna mu'minātin falā tarji‘ūhunna ilal-kuffār(i), lā hunna ḥillul lahum wa lā hum yaḥillūna lahunn(a), wa ātūhum mā anfaqū, wa lā junāḥa ‘alaikum an tankiḥūhunna iżā ātaitumūhunna ujūrahunn(a), wa lā tumsikū bi‘iṣamil-kawāfiri was'alū mā anfaqū, żālikum ḥukmullāh(i), yaḥkumu bainakum, wallāhu ‘alīmun ḥakīm(un).
[10]
Hei wong-wong Yên beriman, napibilo rawû behijrah kepado niko betino-betino Yên beriman, dades kendaknyo niko uji (keimanan) wong-wong niku. Allah langkung wikan tentang keimanan wong-wong niku; dades kalu niko sampun wikan bahwa wong-wong niku (leser-leser) pecayo maka janganlah niko mantû'ke wong-wong niku kepado wong-wong kafir (semi-semi wong-wong niku). wong-wong niku nano halal bagi wong-wong niku serto wong-wong kafir niku nano halal bagi wong-wong niku. serto enjukla kepado (semi) wong-wong niku mahar yên telah wong-wong niku nju’ke. serto nano bedoso bagimu ngawini wong-wong niku napibilo niko bayarke kepado wong-wong niku maharnyo. Serto janganlah niko tetep nyekel pado tali (pernikahan) ngen betino-betino kafir, serto ayunlah niko ngatur mantû'ke mahar yên sampun wong-wong niku bayarke (kepado mantan semanyo yên sampun pecayo). Ma’nikila hukum Allah yên ditetepke-Nyo di antara niko. Serto Allah Maha Wikan, Bijaksano.
وَاِنْ فَاتَكُمْ شَيْءٌ مِّنْ اَزْوَاجِكُمْ اِلَى الْكُفَّارِ فَعَاقَبْتُمْ فَاٰتُوا الَّذِيْنَ ذَهَبَتْ اَزْوَاجُهُمْ مِّثْلَ مَآ اَنْفَقُوْاۗ وَاتَّقُوا اللّٰهَ الَّذِيْٓ اَنْتُمْ بِهٖ مُؤْمِنُوْنَ١١
Wa in fātakum syai'um min azwājikum ilal-kuffāri fa‘āqabtum fa'ātul-lażīna żahabat azwājuhum miṡla mā anfaqū, wattaqullāhal-lażī antum bihī mu'minūn(a).
[11]
serto kalu sesios wong dari sema-sema niko lari kepado wong-wong kafîr, laju niko ngalake wong-wong niku dades bayarkela kepado wong-wong Yên lari semanyo niku mahar sekata Yên sampun wong-wong niku sungke 1030 . serto betakwala kepado Allah Yên kepado-Nyo niko beriman.
1030) Sedereng ghanimah diperantike kepado segangsal kaum yên berhak, dibayarke bungaran dari mahar-mahar kepado domik-domik yang sema-sema wong-wong niku lari ke daera kafîr.
يٰٓاَيُّهَا النَّبِيُّ اِذَا جَاۤءَكَ الْمُؤْمِنٰتُ يُبَايِعْنَكَ عَلٰٓى اَنْ لَّا يُشْرِكْنَ بِاللّٰهِ شَيْـًٔا وَّلَا يَسْرِقْنَ وَلَا يَزْنِيْنَ وَلَا يَقْتُلْنَ اَوْلَادَهُنَّ وَلَا يَأْتِيْنَ بِبُهْتَانٍ يَّفْتَرِيْنَهٗ بَيْنَ اَيْدِيْهِنَّ وَاَرْجُلِهِنَّ وَلَا يَعْصِيْنَكَ فِيْ مَعْرُوْفٍ فَبَايِعْهُنَّ وَاسْتَغْفِرْ لَهُنَّ اللّٰهَ ۗاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِيْمٌ١٢
Yā ayyuhan-nabiyyu iżā jā'akal-mu'minātu yubāyi‘naka ‘alā allā yusyrikna billāhi syai'aw wa lā yasriqna wa lā yaznīna wa lā yaqtulna aulādahunna wa lā ya'tīna bibuhtāniy yaftarīnahū baina aidīhinna wa arjulihinna wa lā ya‘ṣīnaka fī ma‘rūfin fabāyi‘hunna wastagfir lahunnallāh(a), innallāha gafūrur raḥīm(un).
[12]
Hei Nabi, napibilo rawû kepado niko betino-betino Yên beriman peranti ngewêntenke janji setio, bahwo wong-wong niku nano ayun nyekutuke sesiospun dengen Allah, nano ayun malîng, nano ayun bezina, nano ayun munu budak-budaknyo, nano ayun bedamel dusto Yên wong-wong niku ngewentenke antaro tangan serto kaki wong-wong niku 1031 serto nano ayun nurhakoi niko jerû ûrûsan Yên saé, dades terimola janji setio wong-wong niku serto mohonkanla ampunan kepado Allah peranti wong-wong niku. Selesernyo Allah Maha Pengampun jugo Maha Penyayang.
1031) Damelan yên wong-wong niku ngewentenke antaro tangan serto kaki wong-wong niku, maksudnyo iola ngewêntenke pengakuan-pengakuan palsu ngenai hubungan antaro lanang serto betino ma’ kayo tuduan bezina, tuduan bahwo anak si Fulan dîdî anak domiknyo serto liannyo
يٰٓاَيُّهَا الَّذِيْنَ اٰمَنُوْا لَا تَتَوَلَّوْا قَوْمًا غَضِبَ اللّٰهُ عَلَيْهِمْ قَدْ يَىِٕسُوْا مِنَ الْاٰخِرَةِ كَمَا يَىِٕسَ الْكُفَّارُ مِنْ اَصْحٰبِ الْقُبُوْرِ ࣖ١٣
Yā ayyuhal-lażīna āmanū lā tatawallau qauman gaḍiballāhu ‘alaihim qad ya'isū minal-ākhirati kamā ya'isal-kuffāru min aṣḥābil-qubūr(i).
[13]
Hei wong-wong Yên beriman, nano angsal niko dadeske penolong niko kaum Yên dimurkoi Allah. Selesernyo wong-wong niku sampun putus aso tehadep negeri akhirat sema’pundi wong-wong kafîr yên sampun wênten jerû kubur bepûtûs aso.